Paard zoekt ruiter
Een falbe is een paard met een vale vacht oftewel een wildkleur. Deze wildkleur is ontstaan door een dominant gen en komt veel voor bij primitieve paardenrassen. Voorbeelden hiervan zijn onder andere wilde paarden, zoals de tarpan, de konik en het przewalskipaard. Daarnaast komt de wildkleur voor bij zogenaamde cultuurrassen, zoals de fjord, de Highland pony en de IJslander.
Bijzonderheden van de falbe
De falbe is een paard met een lange voorgeschiedenis. Naast dat de wildkleur voorkomt bij allerlei primitieve paardenrassen werden ook op rotstekeningen falbe paarden ontdekt. Bijzonder aan de falbe is dat de wildkleur als schutkleur dient. Door de onopvallende vale vacht kan het paard zich goed verbergen voor roofdieren. Het is dan ook waarschijnlijk mede dankzij de wildkleur dat falbe paarden jarenlang wisten te overleven onder barre omstandigheden.
Falbe – Bij dit ras zie je het vaak
In principe kan men de falbe indelen in drie categorieën. De eerste categorie waarin de wildkleur voorkomt, is bij primitieve paardenrassen. Voorbeelden hiervan zijn de tarpan, de konik, het przewalskipaard en de sorraia. Deze primitieve paardenrassen kwamen voor in Oost-Europa, de Sorraia in Portugal, en wisten hier prima te overleven onder barre omstandigheden. Deze primitieve paarden kenmerken zich daarom niet alleen door hun wildkleur, maar ook door hun sobere en taaie karakter. Tegenwoordig zijn veel van deze primitieve paardenrassen zeldzaam of zelfs helemaal uitgestorven, zoals de Tarpan. Opvallend is dat ook de ezel - familie van de paardachtigen - vaak een wildkleur met aalstreep heeft.
De tweede categorie waarin de falbe voorkomt zijn de zogenaamde cultuurrassen. Voorbeelden hiervan zijn de fjord (een van de drie inheemse paardenrassen uit Noorwegen), de Highland pony (inheemse pony uit Schotland) en de IJslander (gangenpaard uit IJsland dat wordt gefokt zonder invloeden van buitenaf). Deze drie rassen zijn zuiver en eeuwenoud, dat waarschijnlijk hun bijzondere wildkleur verklaart.
Tot slot komt men de falbe tegen bij sommige gedomesticeerde paardenrassen. Doordat het wildkleur gen dominant is én de oorspronkelijke kleur van het paard is, is wildkleur zelfs redelijk voorkomend. Qua wildkleur wordt er onderscheid gemaakt tussen drie variaties: zwart (ook wel grullo genoemd), wildkleur bruin en vos. Het meest kenmerkend naast de wildkleur is een eventuele aalstreep, die doorloopt van de rug naar de staart en de manen van het paard. Daarnaast kan een falbe soms aftekeningen hebben, zoals zebrastrepen op de benen of schouderstrepen.
Bekende falbe
De falbe heeft een zeer lange voorgeschiedenis in Europa. Uit grottekeningen en archeologische vondsten blijkt namelijk dat de falbe al eeuwenlang heeft rondgelopen in Europa. Waarschijnlijk kwam de wildkleur voor bij zowel ezels als bij paarden van verschillende afmetingen en soorten. Ook werd er toen al onderscheid gemaakt qua wildkleur waarin de falbe kon voorkomen.
Een van de oudste en meest bekende wildpaarden was ongetwijfeld de tarpan. Dit paard werd rond de achttiende eeuw gespot bij de Dode Zee. Men besloot wetenschappelijk onderzoek te doen naar de paarden. Veel paarden werden gevangen genomen. Tevens werd de tarpan gebruikt om mee te fokken. De bemoeienis van de mens deed de tarpan echter geen goed. De tarpan stierf namelijk langzaamaan uit: de laatste wilde tarpan merrie overleed toen mensen haar wilde vangen. De laatste tarpan die in een dierentuin leefde stierf in 1887. Na die tijd is men druk geweest om de tarpan en zijn bijzondere wildkleur terug te fokken. Voorbeelden van paardenrassen die waarschijnlijk direct afstammen van de tarpan zijn de konik en het przewalskipaard.
Andere talbe paarden die veel mensen waarschijnlijk wel kennen zijn de cultuurrassen, zoals de fjord, de Highland pony en de IJslander. Zo is de fjord een zeer bekend en geliefd recreatiepaard. Hij is vriendelijk, makkelijk in de omgang en zeer veelzijdig. Men komt de fjord dan ook tegen binnen verschillende takken van de paardensport. Voorbeelden hiervan zijn dressuur en westernrijden en de fjord wordt ook wel voor de kar of de slee gespannen. Ook de Highland pony staat bekend om zijn veelzijdigheid. In Schotland is de Highland pony bovendien erg bekend als werkpony. Tot slot is de IJslander een zeer beroemd en geliefd gangenpaard. Bijzonder aan de IJslander is dat hij, ook na een zeer verre tocht, altijd de weg naar huis weet te vinden. Men komt de IJslander tegen tijdens diverse (gangen)wedstrijden en races.